გულისცემის გაზომვა გეხმარება გულ-სისხლძარღვთა ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში. თუმცა, ბევრი ჩვენგანი საკმარის ყურადღებას არ აქცევს გულისცემას და ვერ აცნობიერებს, რომ ეს შეიძლება იყოს ჯანმრთელობისა და ძირითადი გულ-სისხლძარღვთა პრობლემების მაჩვენებელი.
სწორედ ამ სტატიაში განვიხილავთ გულისცემას, პულსის ნორმასა და აჩქარების მიზეზებს, რომ გააკონტროლო შენი გულისცემა და თავიდან აიცილო გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები.
როგორია შენი გულისცემა?
გულისცემა არის შენი გულისცემის რაოდენობა წუთში. სხეული ავტომატურად აკონტროლებს გულისცემას, რათა შეესაბამებოდეს იმას, რასაც აკეთებ ან რაც ხდება შენს გარშემო. ამიტომ გულისცემა აჩქარდება, როცა აქტიური, აღელვებული ან შეშინებული ხარ და იკლებს, როცა ისვენებ, მშვიდად ან კომფორტულად.
გულისცემა ასევე შენი საერთო ჯანმრთელობის მნიშვნელოვანი მაჩვენებელია. როდესაც შენი გულისცემა ძალიან სწრაფი ან ძალიან ნელია, ეს შეიძლება იყოს გულის ან ჯანმრთელობის სხვა პრობლემების ნიშანი. გულისცემის მთელ სხეულში შეგრძნების უნარი ასევე არის ექიმებისთვის სამედიცინო მდგომარეობის დიაგნოსტიკის პოტენციური გზა.
განსხვავება გულისცემასა და პულსს შორის
არსებობს კავშირი გულისცემასა და პულსს შორის, მაგრამ ისინი არ არიან ერთი და იგივე. გულისცემა არის ის, თუ რამდენად სწრაფად ცემს შენი გული მოცემულ დროს. პულსი არის ის, თუ როგორ გრძნობ შენს გულისცემას.
ყოველ ჯერზე, როცა გული ცემს, ის იკუმშება და ატარებს სისხლს შენი სხეულის არტერიების ქსელში. პულსი არის წნევა შენს არტერიებში, რომელიც მატულობს ხანმოკლე პერიოდის განმავლობაში, რადგან გული უბიძგებს უფრო მეტ სისხლს, რათა შეინარჩუნოს მიმოქცევა. დარტყმებს შორის შენი გული მოდუნდება, რაც წნევას ისევ აბრუნებს. ამიტომ თითოეული გულისცემა იგრძნობა როგორც ერთი ბიძგი და არა წნევის მუდმივი ნაკადი.
არსებობს რამდენიმე ადგილი, სადაც არტერიები ძალიან ახლოს არის შენს კანთან, რომელთაგან ზოგიერთი უფრო ადვილად იგრძნობა, ვიდრე სხვები სხეულის მახასიათებლების გამო.
პულსის შეგრძნების სხვადასხვა გზები
შენ შეგიძლია მარტივად იგრძნო შენი პულსი შემდეგ წერტილებში:
- კისერი (საძილე არტერია) . დაიწყე ყურის ბიბილოდან და მიაკვლიე თითი კანის გასწვრივ პირდაპირ ქვემოთ. მხოლოდ ყბის ქვეშ, შენ უნდა იგრძნო შენი პულსი.
- მაჯა (რადიალური არტერია) . ხელისგული მაღლა ასწიე, ეს არის ადგილი, სადაც შენი ცერის ხორციანი კუნთი ერწყმის შენს მაჯას.
- იდაყვის შიგნით (მხრის არტერია) . დაიწყე იდაყვის შიდა ღრუს ცენტრში მოპირდაპირე ხელის თითებით. ნელა გაიწიე ეს თითები კანის გასწვრივ შენი სხეულისკენ. შენ უნდა იგრძნო პულსი იდაყვის შიგნიდან ოდნავ მოშორებით.
როგორ გამოვიყენო პულსი გულისცემის გასაზომად?
მას შემდეგ რაც იპოვი შენს პულსს (ყველაზე მარტივი ადგილები, როგორც წესი, კისერი ან მაჯაა), შეგიძლია გაიგო პულსის სიხშირე 60 წამში გულისცემის რაოდენობის დათვლით. თუ გსურს პასუხი უფრო სწრაფად მიიღო, ამის გაკეთების უმარტივესი გზებია:
- დაითვალე გულისცემა 10 წამის განმავლობაში. 10 წამის გასვლის შემდეგ, შენ მიერ დათვლილი რიცხვი გაამრავლე ექვსზე.
- დაითვალე გულისცემა 15 წამის განმავლობაში. 15 წამის გასვლის შემდეგ გაამრავლე შენი დათვლილი რიცხვი ოთხზე.
- დაითვალე გულისცემა 30 წამის განმავლობაში. 30 წამის გასვლის შემდეგ გაამრავლე შენი დათვლილი რიცხვი ორზე.
რიცხვი, რომელსაც მიიღებ ამ სამი მეთოდიდან რომელიმე არის „წუთში დარტყმა“, რაც არის შენი გულისცემა. დარტყმების აბრევიატურა არის bPM.
თუ იპოვი შენს გულისცემას, როდესაც არ ხარ აქტიური, ეს არის შენი გულისცემა დასვენების დროს. ამის გაკეთება ასევე შეგიძლია ვარჯიშის დროს ან მის შემდეგ. ვარჯიშის დროს გულისცემის დადგენა არის მთავარი გზა იმის გასაგებად, არის თუ არა ვარჯიში საკმარისად ინტენსიური, ძალიან ინტენსიური ან უბრალოდ სწორი.
გულისცემა და პულსის ნორმა
თუ როგორია შენი გულისცემა დასვენების დროს დამოკიდებულია ასაკსა და შენს ჯანმრთელობაზე. რაც უფრო ახალგაზრდა ხარ, მით უფრო მაღალია გულისცემა.
ბავშვებში გულისცემის დიაპაზონი მოსვენებულ მდგომარეობაში:
| ასაკი | პულსის ნორმა (დარტყმა/წთ) |
|---|---|
| 4 კვირამდე | 100-205 |
| 4 კვირიდან 1 წლამდე | 100-180 |
| 1-დან 3 წლამდე | 98-140 |
| 3-დან 5 წლამდე | 80-120 |
| 5-დან 12 წლამდე | 75-118 |
| 13-დან 18 წლამდე | 60-100 |
| 18+ ასაკი | 60-100 |
რა არის მიზეზი თუ დასვენების დროს ჩემი გულისცემა მაღალია?
როდესაც დასვენების დროს შენი გულისცემა ამ დიაპაზონებს მიღმა ეცემა, ძალიან მაღალი ან ძალიან დაბალი, ეს შეიძლება იყოს პრობლემის ნიშანი.
- ტაქიკარდია : ეს არის მაშინ, როდესაც შენი გულისცემა დასვენების დროს 100 დარტყმა/წთ-ზე მეტია, უჩვეულოდ მაღალი სიხშირე.
- ბრადიკარდია: ეს არის მაშინ, როდესაც შენი გულისცემა დასვენების დროს არის 60 დარტყმა/წთ-ზე ნაკლები, უჩვეულოდ დაბალი სიხშირე.
თუმცა, მნიშვნელოვანი დეტალი, რომელიც უნდა გახსოვდეს, თუ ფიზიკურად ძალიან აქტიური ხარ, დასვენების დროს გულისცემა შეიძლება წუთში 60 დარტყმაზე ნაკლები იყოს. სპორტსმენებს შეიძლება ჰქონდეთ დასვენების დროს გულისცემის სიხშირე 40 დარტყმა წუთში ან მეტი. თუმცა ჩვეულებრივ ადამიანისთვის ეს მაჩვენებელი სახიფათოდ დაბალი იქნება.
რა უნდა გავაკეთო, თუ გულისცემა მაწუხებს?
თუ შენ გაქვს რაიმე შეშფოთება შენი გულისცემის შესახებ, აუცილებლად უნდა მიმართო ექიმს.
ნიშნები, რომლითაც უნდა ესაუბრო შენს ექიმს გულისცემის შესახებ, მოიცავს:
- მოსვენებულ მდგომარეობაში გულისცემა, რომელიც თანმიმდევრულად არის ძალიან სწრაფი ან ძალიან ნელი.
- გულისცემას,როდესაც აქვს გამოტოვებები ან არის არარეგულარული.
- თუ პულსის გაზომვისა გრძნობ ვიბრაციის შეგრძნებას პულსის ერთჯერადი დარტყმის ნაცვლად. ამას „მღელვარებას“ უწოდებენ და ეს შეიძლება იყოს გულისა და სისხლის მიმოქცევის გარკვეული პრობლემების ნიშანი.
- თუ გაქვს გულის პალპიტაცია (უსიამოვნო უნარი იგრძნო საკუთარი გულისცემა შენი პულსის შეგრძნების გარეშე).
აუცილებელია წელიწადში ერთხელ ექიმთან ვიზიტი რათა მოხდეს ფიზიკური ჯანმთელობის შემოწმება. შენი გულის ცემის გამოზომვა რათა თავიდან აიცილო მრავალი პრობლემა. ასევე ჯანსაღი ცხოვრება დაგეხმარება სხეულის გაჯანსაღებაში.
